Als ik tijdens vakantie aan zee ben, moet ik altijd even aan Karl Jaspers denken, de filosoof van de zee. Volgens Jaspers wil een mens als ik graag geborgen zijn, zich ergens thuis voelen (dat klopt), maar zwemmend in zee ervaar je dat er nog meer is, geen grond onder de voeten, eindeloze geheimzinnigheid. Die [...]

Montaigne was een bewonderaar van Erasmus en putte voor zijn Essays graag uit de Adagia van Erasmus. Hij speelde met spreekwoorden als 'De mens is voor de mens een god’ (Adagia I 1,69) en 'De mens is voor de mens een wolf’ (Adagia I 1,70). Montaigne typeert zichzelf overigens als wolf in zijn rol als [...]

Net als eerder Aristoteles en Erasmus, schrijft ook Montaigne een ode aan de vriendschap. Hij heeft daarbij een speciale vriend op het oog. Montaigne kende zijn vriend Etienne de La Boétie vijf jaren. Totdat zijn boezemvriend onverwacht stierf, 32 jaar oud. De essays van Montaigne zijn eigenlijk overpeinzingen in gezelschap van zijn overleden vriend, openbaringen. [...]

Montaigne was nog een peuter, toen Erasmus al zijn hele leven kon overzien. Beide mannen waren commentatoren van hun tijd. Erasmus schreef Adagia, spreekwoorden. Montaigne schreef Essais, overdenkingen. Beide schrijvers putten uit de Griekse filosofie, citeerden de stoïcijn Seneca, hadden een afkeer van geweld, beoefenden de kunst van het relativeren, geloofden in de waarde van [...]

De schrijver Abdelkader Benali schreef een mooi essay voor 4 mei, dodenherdenking 2021. „Voor mij opent de stilte van 4 mei de deur naar de ander. Durven we stil te zijn, dan durft de ander wellicht zichzelf te zijn."

Met hun koele wetenschappelijke benadering haalden de filoloog Erasmus, de jurist Thomas Moore en de politicoloog Macchiavelli de woede van veel tijdgenoten (rond 1500) op hun hals. Behalve hun wetenschappelijke attitude, deelden alle drie ook hun voorliefde voor poëzie. En dat geldt voor vooraanstaande wetenschappers vandaag de dag nog steeds. Niet alles is te vatten [...]

Aboutaleb verzucht wel eens dat de huidige moslims in Europa een Erasmus missen. Hij doelt dan vooral op Erasmus’ onbevangen interpretatie van de Bijbel, zijn de kunst van het relativeren, zijn ironie en zelfspot. Gelukkig is er in de traditie van de Islam de filosoof Avicenna (980-1037). Anders dan Erasmus, was hij geen theoloog, maar [...]

Op zijn sterfbed, 28 juni 1536, schrijft Erasmus aan zijn vriend Goclenius in Leuven: „ Was Brabant maar wat dichterbij” (de correspondentie van Desiderius Erasmus, brief 3130; uitgeverij Ad.Donker). Volgens Amerbach, steun en toeverlaat, wilde Erasmus op het eind van zijn leven het liefst de Rijn afzakken vanuit Bazel naar de Lage Landen. Uit vaderlandsliefde. [...]

Het laatste, dikke boek dat Erasmus schreef en liet drukken in een oplage van 2.600 ging over de Kunst van het preken. Zijn probleemstelling was: Hoe komt het dat onder de christelijke vlag zo veel heidendom schuilt? Erasmus zag een verklaring in slecht opgeleide priesters. Je kunt zijn boek vandaag de dag betrekken op die [...]

Het is anno 1535 en het is guur in Europa. Thomas More, de boezemvriend van Erasmus, wordt onthoofd door zijn werkgever, de Koning van Engeland. Koning Henri VIII erkent het gezag van de Paus niet langer en scheidt zich af van zijn vrouw en van de RK kerk. In Duitsland schaft Maarten Luther zelfs Sinterklaas [...]