Na jarenlange omzwervingen door Europa, vestigt Erasmus zich eindelijk in zijn geliefde Bazel. Hij kan daar zijn boeken laten drukken, vrij en onafhankelijk. De kritiek van links (Luther) en rechts (katholieke elite) wordt echter steeds onaangenamer. Erasmus is bang voor een gewelddadige escalatie en overweegt Bazel te verlaten. Karel V nodigt hem uit om naar [...]
In hetzelfde jaar dat Erasmus zijn bewerking van het Nieuwe Testament publiceerde, schreef zijn hartsvriend Thomas More het fantastische Utopia. Vijfhonderd jaar geleden : 1516. Momenteel is in Museum Voorlinden te Wassenaar een subtiel kunstwerk te zien : een antiquarische editie van Utopia. De bladzijden zijn leeg. Kunstenaar Oscar Santillan heeft met behulp van een [...]
ik krijg nog kippenvel wanneer ik de tekst nalees die Vaclav Havel wilde uitspreken bij de uitreiking van de Erasmusprijs in 1986. De Berlijnse muur was nog niet neergehaald. In oost Europa gistte het. Dertig jaar geleden! Havel kon niet komen naar de uitreiking van de Erasmusprijs in Amsterdam. Havel droeg de prijs op aan [...]
Erasmus zou nu een zwevende kiezer zijn geweest. Hij wilde principieel geen partij kiezen, wel altijd zijn stem uitbrengen. Citaat: „Nooit heb ik mij bij enige partij aangesloten en zelf heb ik geen enkele partij om mij heen verzameld.” Erasmus schrijft dit aan de grootkanselier van Karel V in 1526. Erasmus was bepaald geen partijman. [...]
Het jaar 2016 was “Erasmusjaar” en “Jeroen Bosch jaar”. Ze hadden wel wat gemeen, die Erasmus en Bosch. In de “Lof der Zotheid” van Erasmus zit dezelfde spotzucht als in de “Hooiwagen” van Jeroen Bosch. Het waren mannen die goed konden relativeren en de gek steken, ook met zichzelf. Het jaar 2017 wordt het jaar [...]
Erasmus schreef en ontving tijdens zijn leven duizenden brieven, in het Latijn. Onlangs is het dertiende deel van de Nederlandse vertaling van deze brieven verschenen (uitgever Ad. Donker). Dit deel bevat een prachtige brief van de schrijver Erasmus over de dood van de boekdrukker Johann Froben. Schrijver en drukker hadden een innige band. Froben had [...]
Europa wordt omringd door drie vorsten die terug verlangen naar een groots verleden. Erdogan droomt van het grote Ottomaanse rijk. Poetin verlangt terug naar het grote Rusland. Trump voegt zich in deze kring: “Make America great again”. Het is een regressieve utopie. De drie leiders hebben gemeen dat ze geen medelijden hebben met minderheden. De [...]
Op een gravure van Josef Mulder eind 17e eeuw zie je de fictieve ontmoeting van de filosoof Diogenes met de filosoof Erasmus. Diogenes, filosoof van de cynische school uit de 4e eeuw voor Christus, is bekend als de man die met een lantaarn over de markt in Athene liep en op de vraag wat hij [...]
Thomas More, boezemvriend van Erasmus, schreef zijn Utopia 500 jaar geleden. Het was het begin van het denken over de “maakbare” samenleving. Nog steeds een inspirerend boek. Je kunt twee varianten van utopisch denken onderscheiden. Enerzijds de Paradijs variant. Anderzijds de Hemel variant. Volgens de Paradijs variant was vroeger alles beter, toen we nog “onder [...]
Erasmus had een hekel aan uniformen, uniformen van militairen en uniformen van monniken. Hij zou dus ook niet gecharmeerd zijn geweest van de boerkini; trouwens, hij hield al helemaal niet van zwemmen. Maar, een boerkiniverbod ? Dat zou Desiderius Erasmus Goudae conceptus in alle toonaarden gehekeld hebben en belachelijk gemaakt. Vrijheid van geloof, vrijheid van [...]