Twee goden uit de Griekse mythologie hebben ons vandaag nog wel iets te vertellen. Chronos en Kairos Chronos is de god van de tijd, de klok, de planning, de stabiliteit, de continuïteit. Noodzakelijk, maar wel een beetje saai en voorspelbaar. Een goede staatsman/vrouw handelt niet overhaast, niet impulsief, niet driftig; is bedachtzaam, voor rede vatbaar, [...]

De meeste experts gaan ervan uit dat Erasmus in de nacht van 27 op 28 oktober 1466 werd geboren. Sandra Lagereis vindt 1469 als geboortejaar toch aannemelijker. Honderd jaar na de standaard biografie van Huizinga over Erasmus, is nu haar biografie Dwarsdenker verschenen, zeer informatief, zeer plezierig geschreven, 700 pagina’s waar gebeurd. Het blijft een [...]

Erasmus wees er al op: "Kies het goede moment" (Adagia I.7.70) en Churchill zei het ook: "Never waste a good cisis". Maar, is de wereldwijde coronacrisis aangegrepen als momentum voor radicale gedragsverandering? Hebben we Kairos bij de kuif gepakt? In de Griekse mythologie is Kairos de gevleugelde god met een fantastische haarlok op zijn voorhoofd [...]

Als ik tijdens vakantie aan zee ben, moet ik altijd even aan Karl Jaspers denken, de filosoof van de zee. Volgens Jaspers wil een mens als ik graag geborgen zijn, zich ergens thuis voelen (dat klopt), maar zwemmend in zee ervaar je dat er nog meer is, geen grond onder de voeten, eindeloze geheimzinnigheid. Die [...]

Montaigne was een bewonderaar van Erasmus en putte voor zijn Essays graag uit de Adagia van Erasmus. Hij speelde met spreekwoorden als 'De mens is voor de mens een god’ (Adagia I 1,69) en 'De mens is voor de mens een wolf’ (Adagia I 1,70). Montaigne typeert zichzelf overigens als wolf in zijn rol als [...]

Net als eerder Aristoteles en Erasmus, schrijft ook Montaigne een ode aan de vriendschap. Hij heeft daarbij een speciale vriend op het oog. Montaigne kende zijn vriend Etienne de La Boétie vijf jaren. Totdat zijn boezemvriend onverwacht stierf, 32 jaar oud. De essays van Montaigne zijn eigenlijk overpeinzingen in gezelschap van zijn overleden vriend, openbaringen. [...]

Montaigne was nog een peuter, toen Erasmus al zijn hele leven kon overzien. Beide mannen waren commentatoren van hun tijd. Erasmus schreef Adagia, spreekwoorden. Montaigne schreef Essais, overdenkingen. Beide schrijvers putten uit de Griekse filosofie, citeerden de stoïcijn Seneca, hadden een afkeer van geweld, beoefenden de kunst van het relativeren, geloofden in de waarde van [...]

De schrijver Abdelkader Benali schreef een mooi essay voor 4 mei, dodenherdenking 2021. „Voor mij opent de stilte van 4 mei de deur naar de ander. Durven we stil te zijn, dan durft de ander wellicht zichzelf te zijn."

Met hun koele wetenschappelijke benadering haalden de filoloog Erasmus, de jurist Thomas Moore en de politicoloog Macchiavelli de woede van veel tijdgenoten (rond 1500) op hun hals. Behalve hun wetenschappelijke attitude, deelden alle drie ook hun voorliefde voor poëzie. En dat geldt voor vooraanstaande wetenschappers vandaag de dag nog steeds. Niet alles is te vatten [...]

Aboutaleb verzucht wel eens dat de huidige moslims in Europa een Erasmus missen. Hij doelt dan vooral op Erasmus’ onbevangen interpretatie van de Bijbel, zijn de kunst van het relativeren, zijn ironie en zelfspot. Gelukkig is er in de traditie van de Islam de filosoof Avicenna (980-1037). Anders dan Erasmus, was hij geen theoloog, maar [...]